不

bù

болымсыз етістіктер міндетін атқарады

他不来 — ол келмейді

不道德 — көргенсіздік, әдепсіздік, ұят, әбес, ерсі

说不明白 — ашалап ұғындыра алмаймын

不景气 — көркеймеу, тоқырау, тұралау

不敌 — шамасы жетпеу, күші келмеу, ала алмау, бөгей алмау, жеңе алмау, ұта алмау, төтеп бере алмау, бетін қайыра алмау

不够意思 — кісілігі жоқ, адамгершілігі шақты, жігіттігі шамалы, көңілді түсінбейтін, жақсылық етпейтін

不当家不知柴米贵 — басына келмеген білмейді, басы ауырмағанның Құдаймен ісі жоқ

2) 就 әрпімен араласа қолданылып, не, немесе, яки, т. б. талғампаздық мағынасын білдіреді

不是看书，就是看报 — не кітап оқиды, не газет оқиды

3) (диалектизм) болымды сөйлемдер соңына жалғасып, сұраулы сөйлемдер жасайды

你知道不？ — өзің білуші ме едің?

【不过】

1) әрі бармау, асып әрі өтпеу, әрі аспау, әрі аттамау, кетпеу, ұзап кетпеу, алыстап кетпеу, аспау, ұзамау, алыстамау, бар-жоғы, не бәрі; ... ақ, ... қана, ... ғана

一共不过五六人 — бар-жоғы 5-6-ақ кісі

她参军时不过十七岁 — ол әскер болған кезінде 17-ақ жаста еді

2) бірақ, алайда, дегенмен, әйтсе де, сөйтсе де, сөйткенмен